นับตั้งแต่ส่งหนังสุดล้ำอย่างเรื่อง “ฝัน บ้า คาราโอเกะ” เข้าฉายเมื่อปี 2540 เป็นเรื่องแรก ก็ส่งให้ชื่อผู้กำกับชาวไทย “เป็นเอก รัตนเรือง”
เป็นที่รู้จักและจดจำของคอหนังทั่วโลก โดยมี 17 รางวัลจากเทศกาลหนังระดับโลกการันตีฝีมือ รวมถึงรางวัล Don Quixote Award จากเทศกาลหนังนานาชาติเบอร์ลิน เยอรมนี เมื่อปี 2000 กับเรื่อง “เรื่องตลก 69” ขณะที่เรื่อง “นางไม้” ก็ได้เข้าชิงรางวัล Un Certain Regard จากเทศกาลหนังเมืองคานส์ เมื่อปี 2009
ตลอด 20 ปีในฐานะผู้กำกับหนัง “เป็นเอก” ไม่เพียงสร้างอัตลักษณ์ในหนังแต่ละเรื่อง แต่ยังไม่หยุดนิ่งที่จะสร้างสรรค์ความแปลกใหม่ผ่านผลงานของตัวเอง เช่น การรวมหนังหลากหลายรูปแบบไว้ในเรื่องเดียว ในหนัง “มนต์รักทรานซิสเตอร์” หรือ สร้างบทละครแบบเหนือล้ำให้ตัวละครเอกเห็นภาพทุกอย่างกลับหัว เพื่อสะท้อนปัญหาสังคมไทยในเรื่อง “ฝนตกขึ้นฟ้า” แต่ “เป็นเอก” กลับไม่สามารถพูดได้เต็มปากว่า เขามีอาชีพเป็นผู้กำกับหนังไทย
แต่เพราะหนังที่ผ่าน ๆ มาของเขารายได้ไม่เปรี้ยงเท่าที่ควร ดังนั้นแม้จะสร้างชื่อในวงการภาพยนตร์มานานถึง 20 ปี และผลงานเป็นที่ยอมรับในระดับสากล “เป็นเอก รัตนเรือง” ก็ยังคงต้องเผชิญกับปัญหาการหาทุนสร้างหนัง โดยเฉพาะ กับผลงานเรื่องล่าสุด “Samui Song ไม่มีสมุยสำหรับเธอ” ที่ต้องระดมทุนจากหลายช่องทาง ทั้งจากกระทรวงวัฒนธรรม นายทุนชาวไทย และผู้สนับสนุนอีก 2 รายจากองทุน World Cinema ประเทศเยอรมนี และนอร์เวย์
แม้จะไม่ถึงกับท้อใจในการทำหนัง แต่ผู้กำกับวัย 55 ปี คนนี้ก็เตรียมเกษียณตัวเองจากการทำหนังก่อนอายุ 60 เพราะอยากถ่ายทอดเรื่องราวในรูปแบบอื่น เช่น การเขียนหนังสือ
