ในโลกที่ข่าวสารวิ่งเร็ว แต่ความรู้กลับไปไม่ถึงทุกคนเท่ากัน มีชุมชนหนึ่งที่เลือกจะไม่ยอมเป็นเหยื่อของความไม่รู้ “นุ” และเพื่อน ๆ มองเห็นช่องว่างในชุมชนของตัวเอง เด็กหลายคนขาดโอกาสทางการศึกษา ผู้ใหญ่ไม่เข้าใจสิทธิของตนเอง หลายคนถูกโกง หลอกให้ไปทำงานต่างประเทศด้วยสัญญาที่ไม่เป็นธรรม และเมื่อมีปัญหา ก็ไม่มีใครลุกขึ้นมาช่วย เพราะไม่มีใครรู้ว่าจะเริ่มตรงไหน พวกเขาจึงสร้าง “มหาลัยไทบ้าน” มหาวิทยาลัยเล็ก ๆ ที่ไม่มีตึกเรียนใหญ่โต ไม่มีปริญญาให้ แต่มีสิ่งสำคัญที่สุดคือ “ความรู้”ที่นี่ทั้งเด็กและผู้ใหญ่เรียนรู้เรื่องสิทธิของตนเอง กลโกงทางสังคม กฎหมายที่ควรรู้ และที่สำคัญคือการเห็นคุณค่าของบ้านเกิด ไม่ใช่แค่ที่อยู่อาศัย แต่คือทรัพยากร ศักยภาพ และความภาคภูมิใจที่ชุมชนสามารถใช้พัฒนาให้กลายเป็นรายได้อย่างยั่งยืน ผ่านการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจในท้องถิ่น
ต้นปี 2567 โครงการโรงโม่หินขนาดใหญ่พยายามเข้ามาตั้งอยู่กลางชุมชน แต่ครั้งนี้ชาวบ้านไม่เงียบอีกต่อไป พวกเขาใช้ความรู้ลุกขึ้นต่อสู้รวมกลุ่มกันร้องเรียน ตรวจสอบขั้นตอนอนุญาต ถามหาความโปร่งใส สื่อสารกับสังคมภายนอก แม้ทุนจะใหญ่ แต่ใจกับความรู้ของชาวบ้านใหญ่กว่าสุดท้ายโครงการโรงโม่หินต้องพักก่อน นี่ไม่ใช่แค่ชัยชนะของชาวบ้านธรรมดา ๆ แต่มันคือชัยชนะของ “พลังแห่งความรู้” ที่ทำให้คนตัวเล็กเข้าใจสิทธิ เข้าใจเกม เข้าใจกลไก และเมื่อเข้าใจแล้ว…พวกเขาก็ไม่ยอมปล่อยให้ใครมาทำร้ายบ้านของตัวเองได้อีก ในยุคที่ใคร ๆ ก็พูดถึงอำนาจ เรื่องนี้ยืนยันได้ดีว่า… “ความรู้ คืออำนาจที่แท้จริง” อำนาจที่เปลี่ยนชุมชนให้ตื่นรู้ อำนาจที่ปกป้องสิ่งที่มีค่าที่สุดไว้ได้ บ้านของพวกเขาเอง พบกับเรื่องราวทั้งหมดได้ในรายการ คนค้นฅน The Explorer วันอาทิตย์ที่ 15 มิถุนายนนี้ ทาง #ช่อง9กด30
