ต้นกรุงรัตนโกสินทร์ – พุทธศักราช 2567 คืออายุขัยฉบับอัปเดตของ ชุมชนบ้านครัว ชุมชนเก่าแก่ที่อยู่กันอย่างเงียบสงบ ณ ริมคลองแสนแสบ ย่านราชเทวี – บรรทัดทอง หลายคนอาจรู้จักชุมชนนี้ว่าเคยทอผ้าให้จิม ทอมป์สัน (ก่อนเขาจะหายตัวไป) หลายคนรู้จักผ้าไหมจิม ทอมป์สันแต่อาจยังไม่รู้จักบ้านครัว แต่ทุกวันนี้บ้านครัวยังได้ชื่อว่าเป็น ชุมชนทอผ้า เพราะยังคงมีผ้าไหมหลากผืน หลากสีสัน หลายรูปแบบ ปูทอดออกมาจากโรงทอหลังหนึ่ง ซึ่งเป็นโรงทอผ้าหลังสุดท้ายของชุมชน นิพนธ์ มนูทัศน์ เจ้าของโรงทอ ผ้าไหมบ้านครัว เป็นทั้งทายาทสายตรงของแขกจามบ้านครัวที่อพยพเข้ามาอยู่อาศัยตรงริมคลองแสนแสบ และเป็นทายาทรุ่นสามของหนึ่งในบ้านทอผ้าที่จิม ทอมป์สัน เดินเข้าออกเพื่อสั่งผ้า สอนแบบและตรวจงานทุกวัน สนิทสนมคุ้นเคยจนแม่ของเขายกเรือนไทยหลังหนึ่งให้จิม ทอมป์สัน สำหรับปลูกบ้านเรือนไทยฝั่งข้ามคลองเพื่อตอบแทนมิตรภาพ จากยุคทองที่ใต้หลังคาโรงทออยู่กันหลายสิบชีวิต กินนอนด้วยกันดังครอบครัวใหญ่
เสียงกี่ทอผ้าและเครื่องกรอเส้นไหมดังตลอดวันคืนจนกลายเป็นความทรงจำของคนในชุมชน หลังจิม ทอมป์สันหายตัวไป การเปลี่ยนแปลงมากมายที่ตามมาทำให้ทุกอย่างค่อย ๆ ซบเซา ริบหรี่ หลายบ้านตัดสินใจเลิกทอผ้า แต่นิพนธ์กลับเลือกรักษางานทอผ้าของแม่ไว้หาทางพัฒนาขับเคลื่อนทุกซอกมุมของวัฒนธรรมผ้าไหมไทยอยู่ตลอดและยังพยายามอยู่ แม้จะเหลือบ้านของตนเพียงหลังเดียวที่ยังทอผ้าอยู่ ด้วยผ้าไหมเป็นทั้งชีวิตที่ตนเติบโตมาและเป็นสมบัติสำคัญของชาติ ทำให้สิ่งเดียวที่เขามองว่าตนพอจะทำเพื่อตอบแทนแผ่นดินไทยได้คือการรักษาสมบัติสำคัญชิ้นนี้ไว้ ทุกวันนี้ ผ้าไหมบ้านครัว ในการดูแลของ นิพนธ์ มนูทัศน์ กับ ภัทรามาศ มนูทัศน์ ลูกสาวคนกลาง ว่าที่ทายาทรุ่นสี่ได้ทำหน้าที่ทั้งเป็นแหล่งรายได้ของบ้านและลมหายใจของชุมชนบ้านครัวไปพร้อมกัน รู้จัก “นิพนธ์ มนูทัศน์” เจ้าของโรงทอ “ผ้าไหมบ้านครัว” ที่เป็นทั้งแบรนด์ประจำตระกูลและประวัติศาสตร์การทอผ้าบ้านสุดท้ายของชุมชนบ้านครัว กับ The Explorer อันนา สุขสุกรี ได้ใน “คนค้นฅน The Explorer” ตอน นิพนธ์ มนูทัศน์: ตระกูลช่างทอผ้าหลังสุดท้ายของบ้านครัว วันอาทิตย์ที่ 1 ธันวาคม 2567 เวลา 13.00 น. ทางช่อง #ช่อง9กด30
